Çalışan Hakları ve Güvenliği Birim Sorumlusu
Dt.Arzu VAROL BAŞARAN
Sorumlu Diş Hekimi
https://khgmcalisanhaklaridb.saglik.gov.tr/Eklenti/28684/0/calisan-haklari-ve-guvenligi-uygulamalari-rehberipdf.pdf
Çalışan Hakları ve Güvenliği
Sağlık personelinin çalışma koşulları ve sundukları hizmetten dolayı karşılaşabilecekleri tehlikeleri tanımlayarak, yasal mevzuat hakkında bilgilendirmek eğitim modülleri ile hak ve uygulamaları aktarmak, koruyucu ve önleyici tedbirleri almak ilkelerine dayanır.
Sağlık alanında; hastaların meşru iyilik halini kaybetmesi, fiziksel ve psikososyal tıbbi müdahale alanının hassasiyeti ve hayati riskleri sebebiyle hizmet üretilen alanda davranışsal boyutta risk faktörleri bulunmaktadır.
Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına İlişkin Yönetmelik
Hasta ve çalışan güvenliğinin sağlanmasına dair 6 Nisan 2011/27897 sayılı yönetmelik yayınlanmıştır.
Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına İlişkin Yönetmelik
Çalışan Güvenliği UygulamalarıÇalışan güvenliği komitesinin kurulmasıÇalışan güvenliği programının hazırlanmasıÇalışanlara yönelik sağlık taramalarının yapılmasıEngelli çalışanlara yönelik düzenlemelerin yapılmasıEnfeksiyonların kontrolü ve önlenmesine yönelik program hazırlanmasıÇalışanların kişisel koruyucu önlemleri almasının sağlanmasıÇalışanlara yönelik fiziksel saldırıların önlenmesine yönelik düzenleme yapılmasıBeyaz kod uygulamasına geçilmesiÇalışanlara, çalışsan güvenliği konusunda eğitimlerin verilmesi
Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına İlişkin Genelge
Sağlık çalışanının güvenilir ortamda ve yüksek motivasyon ile sağlık hizmeti sunması sağlık çalışanı ve hasta güvenliğinin sağlanması sağlıkta dönüşüm programının her aşamasında önem arz etmekte olup tarih ve 2012/23 sayılı çalışan güvenliği genelgesi yayınlanmıştır.
Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına İlişkin Genelge
Çalışan Hakları ve Güvenliği BirimiBeyaz Kod UygulamasıBeyaz Kod Bildirim SüreciRisk Değerlendirmesi ve Güvenlik TedbirleriÇalışanların EğitimiHasta ve Yakınlarının BilgilendirilmesiHizmetten ÇekilmeBildirim Süreci ve Hukuki Yardım
Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi
Çalışanların hakları ve güvenliğine yönelik talep ve şikâyetlerini kabul eder.Yasal mevzuat takibi hususunda çalışanı bilgilendirerek, ilgili raporlamaları yapar.Gerekli düzenleyici önleyici tedbirleri organize ederek, planlama yapar.Psikolojik destek sağlar.
Beyaz Kod UygulamasıSağlık Bakanlığının kamu ve özel tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında gerçekleşen şiddet olaylarının izlenmesi, gereken müdahalenin yapılması ile olayın takip edilmesi, adli mercilere iletilmesi, beraberinde gerçekleşen olayların analizinin yapılarak ilgili sağlık kurumuna özgü tedbirlerin alınması için çalışma yapılması amacıyla oluşturulmuş bir sistemdir.
Sağlık Çalışanına Şiddet
Sağlık kurum ve kuruluşlarında şiddet hasta ve hasta yakınları yada diğer herhangi bir bireyden gelen sağlık çalışanı için risk oluşturan ,tehdit davranışı, sözel tehdit, fiziksel saldırı ve cinsel saldırıdan oluşan durumdur.
Çalışan güvenliği politikası dahilinde, sağlık kurum ve kuruluşlarımızla sağlık çalışanının fiziksel ve psikolojik açıdan zara görmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel olan sözlü veya fiili hareketler olarak tanımlanan şiddet vakalarının önlenmesi için kamuoyunun bilinçlendirilmesi, adli koruma ve inceleme mercileri tarafından olayların akibetinin takip edilmesi önem taşımaktadır.
Adli koruma ve inceleme mercilerine intikal eden ve adli vaka niteliği taşıyan dosyalarda mahremiyet ve gizlilik ilkesine uyulması, sağlık çalışanının mesleki itibarının korunması ve mesleki tükenmişliğin önlenmesi, travmanın medyada yer alan gündem haberleri dahilinde toplumsal krizlere dönüşmesinin önlenmesi nedenleriyle; basın ve yayın kuruluşlarıyla paylaşılmaması ihbar niteliği taşıyan bilgilerin sadece adli koruma ve inceleme mercilerine bildirilmesi ve gizlilik ilkesinin; hastane yönetimi ve çalışan hakları ve güvenliği birimleri tarafından tüm personele duyurulmasının sağlanması gerekir.
Beyaz Kod Bildirim Süreci
Sağlık çalışanına yönelik şiddet olaylarını takip etmek üzere Bakanlık Beyaz Kod Birimi kurularak 24 saat hizmet verecek 113 numaralı telefon ve adresi oluşturulmuştur.Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarında gerçekleşen şiddet olayları yöneticileri tarafından derhal 113 numaralı telefonla bakanlık beyaz kod birimine bildirilir, eş zamanlı olarak kurumun hukuk birimine ,adli mercilere intikal ettirilir.Kamu görevlilerine karşı işlenen şiddet olaylarının takibi şikayete bağlı olmadığından, ilgili personelin şikayetinin olup olmadığına bakılmaksızın yöneticiler olayı adli mercilere intikal ettirir.Şiddete uğrayan kişiler doğrudan 113 numaralı telefonabildirim yapabilirler.
Hizmetten ÇekilmeSağlık çalışanları, sağlık hizmeti sunumu esnasında şiddete uğraması halinde, acil verilmesi gereken hizmetler hariç olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir.Hizmetten çekilme talebi, kurum tarafından belirlenen yöneticiye sözlü veya yazılı olarak bildirilir.Bildirim üzerine yetkili yönetici, olayı derhal değerlendirerek hizmetten çekilme talebinin uygun olup olmadığı hakkında gecikmeksizin karar verir.Yetkili yönetici, hizmetten çekilme talebini uygun bulduğu takdirde hastanın sağlık hizmeti almasına ve tedavisinin devamına yönelik tedbirleri güvenlik tedbirleriyle birlikte alır. Bu kapsamda ilgili hastanın sağlık hizmetini devam ettirecek yeni sağlık çalışanını belirleyecek, kurum içerisinde bunun mümkün olmaması halinde hastanın hizmet alabileceği başka bir sağlık kurumuna sevkini ve hizmet alımını sağlayacaktır. Bu süreç sırasında hastanın tedavisinin aksatılmamasına itina edilir.
Çalışanlara Sağlanan Hukuki Yardım
Şiddet olayları için Bakanlık hukuk birimleri, işlenen suçtan mağdur olan Bakanlık personeline veya vefatı halinde kanuni mirasçılarına bir avukatın hukuki yardımını isteyip istemediğini sorar ve talep etmeleri halinde, Bakanlık avukatlarınca ilgili personele tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde hukuki yardım yapılır.
MobbingMobbing; duygusal linç, psikolojik terör, işyerinde zorbalık, psikolojik taciz, duygusal taciz, duygusal saldırı, yıldırma şeklinde tanımlanmaktadır.İşyerinde bir yada birkaç kişi tarafından genellikle tek bir kişiye sistematik biçimde uygulanan etik olmayan yaklaşımlar ile kişiyi çaresiz ve savunmasız bırakmak, performansını ve dayanma gücünü yok ederek işten ayrılmaya zorlamaktır.
Yaygın Mobbing Davranışları
Dini ve siyasi görüşleri ile alay edilmesi,Yapılan işlerin sürekli eleştirilmesi,Kişinin umursanmaması yada sanki yokmuş gibi davranılması,Hakkında asılsız söylentiler çıkarılması,Hareketleri taklit edilerek gülünç duruma düşürülmesi,Verilen işlerin geri alınarak kişinin kendine olan güveninin sarsılması,Kişinin itibarını ve kariyerini zedelemek için yeteneği dışında işler verilmesi,Psikolojik ve fiziksel olarak ağır işlerde görevlendirilmesi
Mobbing Süreci Anlaşmazlık Saldırgan Eylemler Yönetimin Katılımı
Zor ve Akıl Hastası Olarak Damgalanmaİşine Son Verilme
19 Mart 2011 tarih ve 27879 sayılı Genelge İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi
İşyerinde psikolojik tacizle mücadele öncelikle işverenin sorumluluğunda olup, işverenlerin çalışanların tacize maruz kalmamaları için gerekli bütün önlemlerin almasıTüm çalışanların psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek her türlü eylem ve davranışlardan uzak durmasıToplu iş sözleşmelerine işyerinde psikolojik taciz vakalarının yaşanmaması için önleyici nitelikte hükümler konulmasına özen gösterilmesiPsikolojik tacizle mücadeleyi güçlendirmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi, ALO 170 üzerinden psikologlar vasıtasıyla çalışanlara yardım ve destek sağlanması
Çalışanların uğradığı psikolojik taciz olaylarını izlenmek, değerlendirmek ve önleyici politikalar üretilmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde Devlet Personel Başkanlığı, sivil toplum kuruluşları ve ilgili tarafların katılımıyla Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulunun kurulmasıDenetim elemanlarının, psikolojik taciz şikayetlerini titizlikle inceleyip en kısa sürede sonuçlandırmasıPsikolojik taciz iddialarıyla ilgili yürütülen iş ve işlemlerde kişilerin özel yaşamlarının korunmasına azami özen gösterilmesiÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ,Devlet Personel Başkanlığı ve sosyal tarafların, işyerlerinde psikolojik tacize yönelik farkındalık yaratmak amacıyla eğitim ve bilgilendirme toplantıları ile seminerler düzenlemesi
Mobbing ile ilgili psikolojik tacize uğradıysanız Çalışan Hakları ve Güvenliğine baş vurunuz
Mobbingin Unsurları
- İşyerinde gerçekleşmelidir.
- Sistemli bir şekilde yapılmalıdır.
- Süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanmalıdır.
- Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olmalıdır.
- Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkmalıdır.
11 Kasım 2011 tarihinde yürürlüğe giren 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin “Hukukî Yardım” başlıklı 54 üncü maddesi “Bakanlık ve bağlı kuruluşlarında; sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerden dolayı personele karşı işlenen suçlar sebebiyle ceza hukuku kapsamında yürütülmekte olan işlemler ve davalarda personelin talebi üzerine Bakanlık ve bağlı kuruluşlarınca hukukî yardım yapılır. (Ek cümle: 4/7/2012-6354/ 18 md. ) Bakanlık ve bağlı kuruluşları merkez ve taşra teşkilatı ile döner sermaye teşkilatı kadrolarında bulunan hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri ve avukatlar, ayrıca vekâletname ibraz etmeksizin ilgili personeli vekil sıfatı ile temsil eder. Bu yardımın usûl ve esasları Bakanlıkça belirlenir.” hükmü ile sağlık çalışanlarına hukuki yardım verilmesi konusunda kanuni bir düzenleme yapılmıştır.
Bu maddeye dayanılarak Bakanlık ve bağlı kuruluşlarınca yapılacak hukuki yardıma ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla "Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardım Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik" 28/04/2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlamıştır. Bakanlığımızın tüm sağlık çalışanları şiddete maruz kaldıkları durumlarda, bu düzenlemeler doğrultusunda, Bakanlığımız avukatları tarafından gerekli hukuki yardımı alabilmektedir.
Bu kapsamda yapmış olduğunuz başvuru neticesinde;
1-Kurumunuzda/biriminizde görevlendirilen birim/personel en kısa sürede sizinle irtibata geçecektir.
2-Söz konusu birim/personel başvurunuza ilişkin olarak aşağıdaki bilgi ve belgeleri temin ederek beyaz kod sistemine kaydedecek ve asıllarını İl Beyaz Kod koordinatörlüğüne intikal ettirecektir.
- Olay tutanağı; Şiddet olayı sonrasında tutulan ve hadiseyi izah eden tutanaktır. Şiddete maruz kalan çalışan, adli süreçlerde kanıt teşkil etmesi açısından olaya tanık olan diğer personel ile birlikte, olayı anlatan ve belgeleyen bir tutanak düzenlemelidir. Tutanakta, tarih ve saat bilgileri ile failin kimlik bilgilerine (eğer bilinmiyorsa açık eşkâline), olayın gelişim seyrine ve mağdur çalışana yönelik saldırının ayrıntılarına yer vermesinin yanı sıra mutlaka olaya tanık olan personelin adları ve imzaları, ayrıca tutanağın düzenlendiği tarih de yer almalıdır. Tutanak el yazısı ile düzenlenebilir, ancak okunaklı olması gerekir
- Hukukî yardım talep formu; bu form beyaz kod kapsamında hukukî yardım talep edip etmediğinizi belirtir. Görevli birim/personel tarafından hazırlanarak size imzalatılır. Hukukî yardım talep etmeniz halinde, söz konusu başvurunuz beyaz kod kapsamında ise, ceza yargılaması aşamasında Bakanlığımız avukatlarınca tarafınıza hukukî yardım verilecektir.
- İhbar dilekçesi; beyaz kod kapsamında işlenen suçlar genel itibariyle takibi şikâyete bağlı olmayan, başka bir ifade ile siz şikâyetçi olmasanız dahi adli mercilerce kendiliğinden soruşturulan suçlardır. Bu tür suçtan haberdar olan yöneticinin, suçu adli mercilere intikal ettirmesi yasal bir zorunluluktur. Bu nedenle görevli birim/personel tarafından hazırlanarak yöneticiye imzalatılır.
- Onam formu; Beyaz kod kapsamında yapmış olduğunuz başvuru ve bu başvuru nedeniyle yürütülen adli süreçte elde edilen bilgi ve belgeler, kişisel bilgileriniz anonimleştirilerek, başka bir ifade ile; kişisel bilgilerinizden arındırılarak, analizlerinin yapılmasında ve neticesinde sağlık personeline karşı gerçekleşen şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla kullanılacaktır. Bu durumu izah eden ve söz konusu bilgi ve belgelerin kullanılmasına izin veren onam formu görevli birim/personel tarafından hazırlanacak ve tarafınıza imzalanacaktır.
- Olayı doğrulayan diğer kanıtlar; şiddet uygulayanın kimlik bilgileri, kamera kayıtları, tanıklar, olaya ilişkin diğer tutanaklar ve benzeri tüm bilgi ve belgeler görevli birim/personel tarafından toplanarak sisteme kaydedilir.
3-İl Beyaz Kod Koordinatörü tarafından görevli birim/personel tarafından intikal ettirilen bilgi ve belgeler tetkik edilerek;
- Başvurunuz beyaz kod kapsamında ise bilgi ve belgeler adli mercilere intikal ettirilerek adli süreç başlatılır ve süreç boyunca size hukuki yardım yapılır.
- Başvurunuz beyaz kod kapsamında değil ise tarafınıza gerekli bilgilendirme yapılacaktır. Bu durumda hukuki yardım talebinizde karşılanmayacaktır. Başvurunuzun beyaz kod kapsamında olmadığına ilişkin bilgilendirme tarihinden itibaren 7 gün içerisinde İl Beyaz Kod Koordinatörlüğüne bir dilekçe ile itiraz edebilirsiniz.
4-Adli süreç:
- Bu süreçte adli mercilerce tarafınıza yapılacak tüm tebligatlar hususunda en kısa sürede il koordinatörlüğünü haberdar etmeniz önem arz etmektedir.
- Yapılacak duruşmalarda bulunmanız gerekmektedir. Aksi halde mahkemece zorla getirilme kararı verilebilir.
- Bu süreçte özel avukatınızdan da hukuki yardım alabilirsiniz. Bu durumda Bakanlığımız avukatlarından hukuki yardım almaya devam edip etmeyeceğiniz hususunda il koordinatörlüğünü bilgilendirmeniz gerekmektedir.
5-Bilgilendirme: Tüm bu süreç boyunca, sürecin her aşamasından, tarafımıza vermiş olduğunuz mail adresine bilgilendirme mailleri gönderilerek haberdar edileceksiniz.
Yaşamak; Nasıl İnsani Bir Hak İse, Sağlıklı ve Güvenli Bir Ortamda
Çalışmak da İnsani Bir Haktır
SIK SORULAN SORULAR:
- Polise ifade vermem/ Emniyete gitmem şart mı?
Haklarınızın korunması ve faillerin cezalandırılması, adli mercilerin yetki ve görevi kapsamındadır. Bu nedenle, mümkünse hemen en yakındaki karakola bizzat başvurarak ya da aciliyet teşkil bir durum var ise, derhal bulunduğunuz yere polis çağırarak söz konusu adli süreci başlatmanız gerekmektedir.
2559 sayılı Polis, Vazife ve Salahiyetleri Kanunu’nun 15 inci maddesine, 27/03/2015 tarihinde 6638 sayılı Kanunla eklenen fıkra ile “Polis; müşteki, mağdur veya tanık ifadelerini, talepleri halinde ikamet ettikleri yerlerde ve işyerlerinde de alabilir” hükmü getirilmiştir. Bu itibarla; ifadeniz, talep etmeniz halinde görev yaptığınız yerde alınabilecektir.
- Polise/ Emniyete ifade vermek istedim fakat ifade alınmıyor?
- Kamu sağlık kuruluşunda görev yapan bir personelin, görevi esnasında maruz kalacağı bir şiddet, 5237 Sayılı Türk Ceza Yasası’nın 131. maddesinde yer alan açık hüküm gereği, şikâyete tabi değildir. Yani bu durumda kolluk, siz şikâyetçi olmasanız da resen olaya el koymalı ve gerekli ön soruşturmayı derhal başlatmalıdır. Aksi durumda kolluk personeli açısından görevi ihmal suçu oluşacaktır.
Hukuki yardım sürecinde şiddete maruz kalan çalışandan herhangi bir ücret talep ediliyor mu?
- Hukukî yardım görevi Kanunla verildiğinden, bu görev de bir kamu görevidir. Dolayısıyla hukukî yardım kapsamında yapılan yol/ulaşım giderlerinin görevli personele ödenmesinde 10/02/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu’na göre hareket edilecektir.
- Ceza davalarında yargılama giderleri beraat hâlinde Devlet; mahkûmiyet hâlinde hükümlü tarafından karşılandığından, mağdur sıfatıyla davaya katılan bakımından herhangi bir yargılama gideri oluşmamaktadır. Dolayısıyla kendisine hukuki yardım yapılan personelden, bu yardım sebebiyle herhangi bir mahkeme masrafı talep edilmeyecektir.
- Beyaz koda başvuru yaptım ancak şikâyetçi değilim.
- Beyaz kod kapsamında işlenen suçlar genel itibariyle takibi şikâyete bağlı olmayan, başka bir ifade ile siz şikâyetçi olmasanız dahi adli mercilerce kendiliğinden soruşturulan suçlardır. Bu tür suçtan haberdar olan yöneticinin, suçu adli mercilere intikal ettirmesi yasal bir zorunluluktur. Bu nedenle şikâyetçi olmasanız dahi hadise adli mercilere intikal ettirilecektir. Ancak şikâyetçi olmamanızdan dolayı tarafınıza hukuki yardım verilmeyecektir.
- Beyaz koda başvurumu yaptım ancak adli süreç devam ederken şikâyetimden vazgeçtim.
Yukarıda da izah edildiği üzere bu durumda da tarafınıza verilen hukuki yardım son bulacaktır. Ancak bu tür suçlar takibi kendiliğinden yapılan suçlar olduğundan dolayı yargılama devam edecektir.
- Duruşma davetiyesi geldi. Bu durumda ne yapmalıyım?. Duruşmaya gitmesem olur mu?
- Hukuki yardım talebiniz var ise duruşma davetiyesinden İl Koordinatörlüğünü haberdar etmelisiniz.
- Duruşmaya iştirakiniz yargılama sürecinin sağlıklı işlemesi açısından önemlidir. Mahkemece duruşmada hazır olmanız istenmektedir. Duruşmaya katılmadığınız takdirde, Mahkeme bir sonraki duruşmaya zorla getirilmenize karar verebilir.
- Önemine binaen 5271 sayılı Kanunu’nun 91 inci maddesine, 04.04.2015 tarihli ve 29316 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6638 sayılı Kanunu’nun 13 üncü maddesiyle eklenen dördüncü fıkra ile suçüstü halleriyle sınırlı olmak kaydıyla; kişi hakkında kasten öldürme (madde 81,82), kasten yaralama (madde 86,87) ve cinsel saldırı (madde 102) suçlarında mülki amirlerce belirlenecek kolluk amirleri tarafından yirmi dört saate kadar gözaltına alınma kararı verilebilecektir.
“Hizmet için buradayız
İletişim Adresi: Trabzon Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesi Çalışan Haklan ve Güvenliği Birimi
0462 230 09 60 (1005)
.